Malware Là Gì? Tấn Công Phát Tán Malware Là Hình Thức Gì?

Posted on by Nguyễn Kim Huyền

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, các mối đe dọa từ không gian mạng ngày càng trở nên phức tạp và nguy hiểm hơn bao giờ hết. Một trong những mối đe dọa lớn nhất mà người dùng internet và các doanh nghiệp phải đối mặt chính là malware – một loại phần mềm độc hại có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như đánh cắp dữ liệu, phá hoại hệ thống và lây nhiễm virus. Vậy malware là gì, cơ chế hoạt động của nó như thế nào, và làm sao để bảo vệ máy tính cũng như website khỏi sự tấn công của nó? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

Malware là gì?

Malware, viết tắt của “malicious software” (phần mềm độc hại), là một thuật ngữ dùng để chỉ các loại phần mềm được thiết kế nhằm xâm nhập, làm hỏng, hoặc đánh cắp dữ liệu từ các hệ thống máy tính hoặc mạng. Malware có thể tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau, từ virus, sâu (worms), trojan, ransomware, đến spyware, adware, và rootkit.

Mục tiêu chính của malware là gây ra thiệt hại hoặc giành quyền kiểm soát máy tính và các hệ thống của nạn nhân mà không được sự cho phép. Các hacker và tội phạm mạng sử dụng malware để thu thập thông tin cá nhân, đánh cắp tiền, hoặc thậm chí chiếm quyền kiểm soát hoàn toàn hệ thống.

Malware là gì?
Malware là gì?

Cơ chế hoạt động của Malware

Malware hoạt động bằng cách lây nhiễm vào hệ thống hoặc mạng và sau đó thực hiện các hành động có hại. Cơ chế hoạt động của malware có thể khác nhau tùy thuộc vào loại cụ thể, nhưng quá trình chung thường bao gồm các bước sau:

  1. Xâm nhập hệ thống: Malware có thể xâm nhập vào hệ thống thông qua nhiều phương thức khác nhau như email lừa đảo, trang web độc hại, tải xuống phần mềm từ các nguồn không rõ ràng, hoặc thông qua thiết bị di động và ổ đĩa USB bị nhiễm.
  2. Kích hoạt mã độc: Một khi malware đã xâm nhập vào hệ thống, nó sẽ tự động kích hoạt mã độc. Điều này có thể xảy ra ngay lập tức hoặc khi người dùng thực hiện một hành động cụ thể như mở tệp đính kèm hoặc nhấp vào một liên kết.
  3. Thực hiện các hành động có hại: Sau khi được kích hoạt, malware có thể thực hiện một loạt các hành động có hại như sao chép dữ liệu, ghi lại thông tin nhạy cảm, thay đổi hoặc xóa tệp, khóa máy tính để đòi tiền chuộc, hoặc sử dụng hệ thống của nạn nhân để tấn công các mục tiêu khác.
  4. Tự lây lan: Một số loại malware, như sâu (worms), có khả năng tự nhân bản và lây lan sang các hệ thống khác mà không cần sự can thiệp của người dùng.

Các loại Malware phổ biến

Có nhiều loại malware với các mục đích và phương thức tấn công khác nhau. Dưới đây là những loại malware phổ biến nhất mà người dùng nên cảnh giác:

  1. Virus: Virus là loại malware phổ biến và lâu đời nhất. Nó có khả năng nhân bản và lây nhiễm sang các tệp hoặc chương trình khác trên cùng một hệ thống, làm hỏng hoặc thay đổi dữ liệu. Virus thường lây lan qua email, tải xuống tệp tin từ internet, hoặc qua các thiết bị lưu trữ như USB.
  2. Worms (Sâu máy tính): Không giống như virus, sâu không cần tệp chủ để hoạt động. Worms tự nhân bản và lây lan qua mạng, tấn công các thiết bị dễ bị tổn thương và chiếm dụng tài nguyên hệ thống, làm chậm hệ thống hoặc gây ra sự cố nghiêm trọng.
  3. Trojan Horse (Trojan): Trojan là một loại malware ngụy trang dưới dạng phần mềm hợp pháp. Người dùng thường vô tình tải xuống và cài đặt Trojan, sau đó nó có thể tạo ra các cửa hậu (backdoor) cho hacker xâm nhập hệ thống.
  4. Ransomware: Đây là loại malware đặc biệt nguy hiểm, khóa hoặc mã hóa dữ liệu của nạn nhân và đòi tiền chuộc để khôi phục lại. Các cuộc tấn công ransomware đã trở nên phổ biến và gây thiệt hại lớn cho nhiều doanh nghiệp và cá nhân.
  5. Spyware: Spyware được thiết kế để giám sát hoạt động của người dùng mà không có sự đồng ý, thu thập thông tin nhạy cảm như mật khẩu, dữ liệu thẻ tín dụng, và thông tin cá nhân.
  6. Adware: Adware là phần mềm hiển thị quảng cáo không mong muốn trên máy tính hoặc thiết bị của người dùng. Mặc dù ít nguy hiểm hơn các loại malware khác, nhưng nó vẫn gây phiền nhiễu và có thể dẫn đến các mối đe dọa nghiêm trọng hơn.
  7. Rootkit: Rootkit là phần mềm được thiết kế để chiếm quyền truy cập cấp cao vào hệ thống và ẩn sự hiện diện của nó, khiến cho việc phát hiện và loại bỏ trở nên khó khăn hơn.
Các loại Malware phổ biến
Các loại Malware phổ biến

Cách phòng tránh Malware

Để bảo vệ hệ thống và dữ liệu khỏi các cuộc tấn công malware, người dùng cần tuân thủ các biện pháp phòng tránh dưới đây:

  1. Cài đặt phần mềm diệt virus và bảo mật: Sử dụng các phần mềm diệt virus và bảo mật từ các nhà cung cấp uy tín để bảo vệ máy tính và mạng. Hãy chắc chắn rằng phần mềm được cập nhật thường xuyên.
  2. Cập nhật hệ điều hành và phần mềm thường xuyên: Các bản cập nhật mới nhất thường bao gồm các bản vá bảo mật quan trọng để bảo vệ hệ thống khỏi các lỗ hổng mới.
  3. Không mở email hoặc tệp tin từ nguồn không xác định: Tránh mở các email, tệp đính kèm, hoặc liên kết từ các nguồn không rõ ràng hoặc không tin cậy.
  4. Sử dụng mật khẩu mạnh và xác thực hai yếu tố (2FA): Sử dụng mật khẩu phức tạp và kích hoạt xác thực hai yếu tố để tăng cường bảo mật tài khoản.
  5. Sao lưu dữ liệu định kỳ: Sao lưu dữ liệu quan trọng thường xuyên để phòng trường hợp hệ thống bị tấn công bởi ransomware hoặc các loại malware khác.
  6. Hạn chế cài đặt phần mềm không rõ nguồn gốc: Chỉ tải xuống phần mềm từ các trang web chính thức và đáng tin cậy để giảm thiểu rủi ro lây nhiễm malware.

Dấu hiệu nhận biết máy tính/website nhiễm Malware

Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy máy tính hoặc website của bạn có thể đã bị nhiễm malware:

  1. Máy tính hoạt động chậm bất thường: Malware có thể chiếm dụng tài nguyên hệ thống, làm cho máy tính chạy chậm hơn bình thường.
  2. Xuất hiện quảng cáo không mong muốn: Nếu bạn thấy nhiều cửa sổ quảng cáo bật lên liên tục, máy tính có thể đã bị nhiễm adware.
  3. Thay đổi cài đặt trình duyệt: Nếu trang chủ trình duyệt hoặc các công cụ tìm kiếm bị thay đổi mà không có sự đồng ý, có thể bạn đã bị nhiễm malware.
  4. Tệp hoặc chương trình không xác định: Xuất hiện các tệp tin hoặc chương trình lạ mà bạn không nhớ đã cài đặt có thể là dấu hiệu của malware.
  5. Thông báo yêu cầu tiền chuộc: Đây là dấu hiệu điển hình của ransomware, yêu cầu bạn trả tiền để khôi phục lại dữ liệu đã bị mã hóa.
  6. Lưu lượng mạng bất thường: Malware có thể tạo ra lưu lượng mạng cao bất thường khi nó đang gửi hoặc nhận dữ liệu từ máy chủ điều khiển.

Kết luận

Malware là một mối đe dọa nghiêm trọng trong thế giới kỹ thuật số ngày nay, có thể gây ra nhiều hậu quả nặng nề cho cả cá nhân và doanh nghiệp. Việc hiểu rõ về malware, cơ chế hoạt động, các loại phổ biến, và cách phòng tránh là bước quan trọng để bảo vệ dữ liệu và hệ thống của bạn. Bằng cách thực hiện các biện pháp bảo mật cơ bản và nâng cao nhận thức về các dấu hiệu nhiễm malware, bạn có thể giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn cho thông tin cá nhân và tổ chức của mình.

0979915619